December 25, 2013 | By: গীতাৰ্থ বৰদলৈ

অন্ধ সপোন, অনামিকা আৰু অন্যান্য

তৰাবিহীন আকাশখনে কান্দিছে। এটুপ দুটুপকৈ। হয়তো তোমাৰ চকুপানী, প্ৰিয়জনলৈ উপহাৰ। পৃথিৱী শুই পৰিছে। ম‌ই এতিয়াও সাৰে আছোঁ। কোমল বালিত জিলিকি থকা তোমাৰ খোজত মাতাল অনুভূতিৰ ছবি আকিছোঁ। দিক্‌ভ্ৰান্ত নক্ষত্ৰক চাই বাট বুলিছোঁ। নদী এতিয়া নিঃস্তব্ধ, নিমাত। বিধ্বস্ত নিশাৰ সিপাৰে দিগ্‌বলয়ত বিষাদ-সংগীত। তুমি শান্তভাৱে ঘাঁহনিডৰাত শুই আছা।

এটা হাজাৰবছৰীয়া চুক্তি আছিল আমাৰ মাজত। তুমি আঁতৰি গলে ম‌ই তোমাক উভতাই আনিম আৰু ম‌ই আঁতৰি গলে তুমি। ম‌ই হয়তো হাৰি গৈছোঁ। তুমিও আন্ধাৰৰ ওৰণি ললা। নিষ্ঠুৰভাৱে চুক্তিপত্ৰখন ভৰিৰে মোহাৰিলা। শূন্য দৃষ্টিয়ে আজি তোমাক ঢুকি নাপায়। ম‌ই পৃথিৱীৰ অন্ধকাৰত ডুবি ৰৈছোঁ- আদিম ভয়ৰ দৰে। মোক এখন হাতৰ খুবেই প্ৰয়োজন হৈছে। আজি নিশা তোমালৈ মনত পৰিছে।

তুমি হয়তো ভাগৰি পৰিলা লুকাচুৰি এই খেলত। প্ৰতিদিনে বাৰুদৰ চুমা, তেজৰ নিচান, দেৱালত ইস্তাহাৰ। মাজে মাজে সেউজ সৰাপাত সাৱটি মোক বুকুত আঁকিব খুজিছা, হাতত হাত থৈ আধা জপা চকুৰে নিজকে মোৰ আগত মেলি ধৰিব খুজিছা। কিন্তু দেখিছা মোক কলা সাজত, বুকুত সমাজে দিয়া পুৰণি ঘাঁ, দুচকুত যন্ত্ৰণা আৰু হাতত ৰিভলভাৰ। মোক আৱৰি পলাতক আত্মাৰ সমদল। তুমি হয়তো ভাগৰি পৰিলা। তোমাৰ মন গৈছিল উৰিবলৈ। ডাৱৰৰ সৈতে উমলি মোৰ লগত নিয়ৰসনা দুচকুৰ কথা পাতিবলৈ। সেউজীয়া হবলৈ। কিন্তু উজ্জ্বল নিয়ন লাইটৰ পোহৰে আকাশ সামৰি ললে। তুমি সকলোৰে আগত বুকু উদঙাই দিলা। তোমাৰ কলিজাৰ খৰিকাজাঁই গোন্ধ কেনিনো গল! আজি তুমি চিঞৰি চিঞৰি কথা কৈছা জীৱনৰ বিচিত্ৰতাৰ। সপোন দেখাৰ পৰা আন্ধাৰ সাৱটি লোৱালৈকে তুমি কথা কৈছা...আৰু শুই পৰিছা।

কেতিয়াবা বাৰু মনত পেলাইছানে অনামিকা সেই দিনৰ কথা। ৰাজপথত ৰৈ আমিযে চাইছিলোঁ নগ্ন জগতক। ঘণ্টাৰ পিছত ঘণ্টা দৰিদ্ৰতাৰ কথা পাতিছিলোঁ। তুমিওতো সহযোগ কৰিছিলা মোক পাশৱিকতাৰ পাণ্ডুলিপি লিখাত। উৰুখা চালেৰে আমি চাইছিলোঁ নতুনৰ পোহৰ। পৃথিৱীৰ শেষ সীমনালৈ ঘোঁৰা চেকুৰাই আমি সপোন দেখিছিলোঁ মানুহৰ মন নিকা কৰাৰ। নতুন সমাজৰ বৰভেটি গঢ়ি সকলোৰে হৃদয়ত সূৰ্যমুখী ফুলোৱাৰ। সকলোবোৰ শেষ হৈ গৈছে। সপোন ডাৱৰ হৈ উৰি গৈছে। বেলি লহিওৱাৰ পৰত নেদেখা প্ৰাচীৰত খুন্দা খাইছে। উৰুখা চালেৰে বৰষুণ হৈ পৰিছে অকলশৰীয়া মোৰ শৰীৰত। এতিয়া মোক চলাথ কৰিছা আদিম সমাজত, কোলাহলৰ কাব্যত। তুমি মূক নোহোৱা, অথচ সঁহাৰি নিদিয়া। হয়তো তোমাৰ মুখত কেৱল শূন্যতাৰ ভাষা; গৃহহাৰাৰ প্ৰতিও দুআষাৰ কবলৈ নাই। নাইবা তুমি মৃত।

কিদৰেবা সলনি হল সময়। তোমাক দেখিহে হাতৰ পাবত গণিছোঁ সময়ৰ পৃষ্ঠা। তুমি সলনি হৈছা, বাস্তৱৰ বাণত বিদীৰ্ণ হৈছে চকুৰ হাঁহি। অনিদ্ৰিত ৰাতিৰ গোপন প্ৰাৰ্থনা বুকুত বান্ধি ম‌ই হৈ পৰিছোঁ বহিৰাগত। তথাপিও ম‌ই হৈ আছোঁ আজিও স্বপ্নৰ বোকোচাত উঠি ফুৰা ফটা কামিজ পিন্ধা সৰ্বহাৰাৰ ৰাজকুমাৰ। মোৰ হাতৰ অস্ত্ৰ আনৰ বাবেহে। তুমি বুজিছানে অনামিকা?

তুমি ভুল ভাবিছা। নিজৰ বাবে ম‌ই ধাৰাসাৰ গুলী চলোৱা নাই। উন্মুক্ত বেয়নেটৰ আগত বুকু পাতি দিয়া নাই। তুমি মোৰ হাতত দেখিছা ৰঙা তেজ; কিন্তু তাত লুকাই থকা গণতন্ত্ৰৰ বিষ জানো দেখিছা? জাবৰৰ দম খুঁচৰি ফুৰা লৰাকেইটাই তোমাৰ মুখলে চাইছা। তুমি সঁহাৰি দিয়া নাই। হাঁহি হাঁহি আঁচল উৰুৱাই নীলা মাৰুতিত উঠি গুছি গৈছা। তুমি যদি কলাহেঁতেন ইমান দুখীয়া বুলি, ম‌ই নিজকে আকাশেৰে বান্ধি তুলি দিলোঁহেঁতেন তোমাৰ হাতত। তেতিয়া সপোন বিচাৰি এই কদৰ্য বজাৰত বহাৰ প্ৰয়োজনো নাছিল তোমাৰ। উপেক্ষাৰ বসন্ত‌ই মেলানি মাগিলে। তুমি হাৰি গৈছা, ময়ো। কিন্তু মই নিৰুপায়। ম‌ই তোমাক দিব নোৱাৰোঁ সমস্ত বিলাসৰ বস্তু। পংকিল পথেৰে আহিও তুমি পাব খোজা মুকুতাৰ খনি মই দিব নোৱাৰোঁ। তুমি অৱশেষত স্বৰূপ উদঙাই দিলা। আজি তুমিও বস্ত্ৰহীনৰ শ্ৰেণীত। বিজ্ঞাপন চাই চাই তুমি খিলখিলাই হাঁহা। ম‌ই দৃষ্টি আঁতৰাই আনো। তুমি জানানে... হাৰি যোৱাটো ইমান উজু নহয় আমাৰ বাবে, যিমান উজু তেজৰ নদীত জোবোৰা মৰা।

এদিন তুমিও জোনাক ভাল পাইছিলা। আমি একেলগে ৰাতিৰ আকাশ চাইছিলোঁ। মনত হাজাৰ তৰা আঁকি জোনাকী কথা পাতিছিলোঁ। আজি মোৰ সম্মুখত সু‌উচ্চ শুভ্ৰ পাহাৰ। তুমি দেখা ৰসাতলৰ গভীৰ আন্ধাৰ। এয়া ম‌ই ৰাইফল তুলি লৈছোঁ আৰু তুমি নিঃশব্দে ঘাঁহনিত বাগৰি পৰিছা।

এতিয়া তুমি প্ৰাচীৰত সিপাৰত। মাত লগালেও নুশুনা। তুমি কুঁৱলি ফালি গৈ আছা, জোনাকী পৰুৱাৰ সাজ পিন্ধি। ম‌ই অন্ধকূপত আবদ্ধ- আন্ধাৰক সংগী কৰি, এবুকু আশা বান্ধি। নিৰ্জনতাই মোক দৃষ্টিৰ সন্ধান দিছে। ম‌ই বেৰৰ জলঙাইদি তোমাক দেখা পাইছোঁ। ফট্‌ফটীয়াকৈ, স্পষ্ট জোনৰ দৰে। উপলব্ধি কৰিছোঁ তুমি কলৈকো যোৱা নাই। তুমি আচলতে চিৰদিনৰ বাবে শুই পৰিছা।

চিৎকাৰ আৰু গান পাউদাৰৰ গোন্ধে মোকো সাৰে থাকিবলৈ নিদিয়ে। খেপিয়াই চোৱা, ময়ো তোমাৰ কাষতে...আৰু আমাৰ লগত আছে তেজে তুম্‌ৰলি প্ৰহৰ। ক্ৰমাৎ আমাৰ প্ৰসাৰিত সপোন একাকাৰ হৈছে। ম‌ই মোৰ কথা ৰাখিছোঁ; তোমাক উভতাই আনিছোঁ বাট হেৰুওৱাৰ পৰা। পলাতক সময়ে আমাক আঁকোৱালি লৈছে। নদীত তেজৰ ধুমুহা বৈছে, ৰামধেনুৰ দৰে তেজ। মনত সংগোপনে বাঢ়ি অহিছে উন্মাদ জোনাক। তুমি পুনৰ জোনাক ভাল পাবলৈ ধৰিছা।


(২০০৬-০৭ বৰ্ষৰ অসম চিকিৎসা মহাবিদ্যালয়ৰ আলোচনী 'এমকল'ত প্ৰকাশিত)


December 22, 2013 | By: গীতাৰ্থ বৰদলৈ

জাহ্নৱী


এটা অসমীয়া ইউনিক’ড টাইপিং সঁজুলি। কেৱল সঁজুলি বুলি ক’লে ভুল হ’ব; ই একপ্ৰকাৰৰ ‘ৱৰ্ড প্ৰচেচৰ’। টাইপিং কৰি গৈ থাকোঁতে ই স্বয়ংক্ৰিয়ভাৱে সম্ভাব্য শব্দৰ পৰামৰ্শ দিয়ে, ভুললৈ লিখা শব্দৰ তলত একাবেঁকা আঁচ এডাল আঁকি দিয়ে, এটা বুটামৰ টিপাত বানান পৰীক্ষণৰ সুবিধা দিয়ে। প্ৰায় ২.৫ লাখ শব্দ, প্ৰায় ১০০০ ফকৰা যোজনা আৰু জতুৱা ঠাঁচৰ সংগ্ৰহ, বাক্য বা বাক্যাংশৰ বাবে চমুপথ (Shortcut)ৰ সুবিধা, নিজৰ শব্দ অন্তৰ্ভুক্ত কৰাৰ সুবিধা, সাংকেতিক দোষ (যেনে বাংলা ‘’) আঁতৰোৱাৰ ব্যৱস্থা আদিও ইয়াত আছে। এই সঁজুলিৰে মাইক্ৰ’ছফ্ট ৱৰ্ড-এক্সেল-পাৱাৰপ‌ইণ্ট, ইমেইল, ফে’চবুক আদি সকলোতে টাইপ কৰিব পাৰি। তাতোকৈ ডাঙৰ কথা হ’ল এয়া সকলো উপলব্ধ কৰোৱা হৈছে বিনামূলীয়াকৈ। ২০১৩ চনৰ ২৫ নৱেম্বৰত মুক্তি দিয়া এই সঁজুলিটোৰ নাম ‘জাহ্নৱী- প্ৰৱাহিত শব্দৰ অলকানন্দা’ (Jahnabi word processor)


বহুদিন আগতে জাহ্নৱী নামৰ এটা নতুন অসমীয়া টাইপিং সঁজুলি ওলোৱাৰ কথা গম পাইছিলোঁ। সঁজুলিটোৰ উদ্ভাৱক উৎপল ফুকনৰ লগত ফে’চবুকৰ জৰিয়তে দুই-এষাৰ কথাও পাতিছিলোঁ। অলপ খৰকৈ টাইপ কৰাৰ বাহিৰে সঁজুলিটোৰ আন বৈশিষ্ট্য চকুত পৰা নাছিল। এদিন বনজীৎ পাঠক দাদাই মোক ফোন কৰিলে আৰু উৎপল ফুকনৰ নতুন পৰিকল্পনা এটাৰ কথা ক’লে। অসমীয়া বানান পৰীক্ষক (স্পে’ল চে’কাৰ) এটা সাজিবলৈ চেষ্টা কৰিব হেনো। বনজীৎ দায়ে ম‌ই সহায় কৰিম নেকি সুধিলে। ম‌ই সোধা প্ৰশ্ন দুটা আছিল- ‘এইটো বিনামূলীয়া হ’বনে” আৰু “এইটো ৱিকিপিডিয়া জাতীয় ৱেবছাইটত ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰিমনে”। বনজীৎ দায়ে ইতিবাচক উত্তৰ দিলে। অভিধান বা আন বহু বস্তু থকা দুটামান সঁজুলি বজাৰত আছে যদিও দামৰ বাবে আগৰেপৰা অসমীয়া টাইপিঙত অভ্যস্ত বেছিভাগেই সেয়া কিনিবলৈ মন নকৰে। বানান পৰীক্ষণৰ সুবিধা আদিৰে স্বয়ংসম্পূৰ্ণ হ’বলৈ চেষ্টা কৰা জাহ্নৱী প্ৰকল্পৰ প্ৰতি মোৰ আগ্ৰহ বাঢ়ি আহিল।

পোন্ধৰজনমান মানুহেৰে ফে’চবুক গোট এটা আৰম্ভ হ’ল। পিছলৈ মানুহ বিছজন হ’লগৈ। বাৰ্তা সূত্ৰ এডালো আৰম্ভ কৰা হ’ল। আমাৰ প্ৰথম আৰু প্ৰধান কাম আছিল যিমান পাৰি অসমীয়া শব্দ সংগ্ৰহ কৰা। শব্দৰ বাবে হেমকোষ, আধুনিক অসমীয়া অভিধান, অনলাইন চন্দ্ৰকান্ত অভিধান আদিৰ সহায় লোৱা হ’ল। কেইদিনমানৰ মূৰে মূৰে উৎপল ফুকন দাই শব্দ সংগ্ৰহ বঢ়াবলৈ তাগিদা দি থাকে। ময়ো কথাৰ লাছতে সকলোকে ভুল শব্দ নভৰাবলৈ চিঞৰি থাকোঁ। চাইপাও বৰুৱা নামৰ অজ্ঞাত ব্যক্তিজনে তেওঁৰ সংগ্ৰহৰ পৰা দিয়া ১৮০০০ অসমীয়া শব্দৰে আৰম্ভ কৰি শব্দৰ সংখ্যা লাহে লাহে বাঢ়ি আহিল। বিভিন্ন ৱেবছাইটবোৰৰ পৰা শব্দ গোটাবলৈ উদ্দীপ তালুকদাৰ দাই ‘জাকৈ’ বুলি আন এটা প্ৰ’গ্ৰেমেই সাজি পেলালে! দিগন্ত শইকীয়া, জয়দীপ চক্ৰৱৰ্তী, অঞ্জনা তামুলী, দ্বিজেন মহন্ত, পংকজ জ্যোতি মহন্ত, দীপাংকৰ চেতিয়া, সাৰদা শ্ৰেষ্ঠা, অয়ন উত্তম, দীপা ডেকা, অঞ্জল বৰা আদি অসমৰ ভিন ভিন কোণত থকা ব্যক্তিসকলে যথাসাধ্য বৰঙণি আগবঢ়াই গ’ল। কাম কৰি কৰি আমনি লাগিলে লঘূ আড্ডা আৰম্ভ। অসমীয়া শব্দৰ লগত প্ৰত্যয়, অব্যয়, বিভক্তি লগাই লাখ শব্দৰ তালিকা কৰাটো সহজ কাম নহয়। ব্যৱহাৰকাৰীৰ কম্পিউটাৰ RAM আদিৰ কথাও আছে। গতিকে গোটেইবোৰ শব্দ সামৰি নলৈ কিছুমান কাম দ্বিতীয় সংস্কৰণলৈ থোৱা হ’ল। উৎপল ফুকনে (তেওঁ নিজকে উফু বুলি কৈ ভাল পায়!) মাজে মাজে জাহ্নৱীৰ পৰীক্ষামূলক সংস্কৰণ আগবঢ়াই দিলে। আমি সেয়া খুঁচৰি চাই দোষ-ত্ৰুটিবোৰ তেওঁক কওঁ। তেওঁ ততালিকে সমাধান উলিয়ায়। আন টাইপিং সঁজুলিৰে জাহ্নৱীত টাইপ কৰিব পৰা সুবিধাকণো তেওঁ কৰি দিলে।


এমাহমান কিবা কিবি কৰাৰ পিছত ম‌ই পঢ়াৰ হেঁচাত পৰি জাহ্নৱীৰ কামৰ পৰা কিছুদিন আঁতৰি থাকিলোঁ। আলেঙে আলেঙে খবৰ লৈ থাকোঁ। ইতিমধ্যে জাহ্নৱী মুক্তি দিয়াৰ কথা ভবা হ’ল। মৃদুল কুমাৰ শৰ্মা, পংকজ জ্যোতি, দ্বিজেন মহন্ত আদিয়ে মিলি ৱেবছাইট, বেনাৰ, ল’গ’ আদি সাজু কৰিলে। নতুন নতুন সদস্য সোমাব পৰাকৈ ফে’চবুকত আনুষ্ঠানিক গোট এটা খোলা হ’ল। শেষত ২৫ নৱেম্বৰৰ ৰাতি আঠ বজাত নিজা ৱেবছাইটত জাহ্নৱী ডাউনল’ডৰ বাবে উপলব্ধ হ’ল। এটা সপোনে দিঠক ৰূপ পালে। অসমৰ বাতৰি কাকতসমূহেও জাহ্নৱীৰ কথা প্ৰচাৰ কৰাত হেলা নকৰিলে। এশ-দুশকৈ জাহ্নৱীৰ বিনামূলীয়া ডাউনল’ডৰ সংখ্যা বৃদ্ধি পাই আহিল।

জাহ্নৱীৰ ভিতৰচ'ৰা

এই প্ৰকল্পৰ লগত জড়িত হৈ সহযোগিতামূলক কামৰ এক অনন্য অভিজ্ঞতা লাভ কৰিলোঁ। বেছিভাগ মানুহৰে কোনেও কাকো লগ পোৱা নাই, অথচ সকলো যেন নিচেই আপোন। ফে’চবুকৰ জৰিয়তে হোৱা ভাল কামবোৰৰ ই এক উদাহৰণ। ব্যস্ত জীৱনৰ মাজতো স্বেচ্ছামূলক বৰঙণিৰে অসমৰ বাবে কিবা এটা ভাল কৰাৰ এক উদাহৰণ। জাহ্নৱীৰ পৰৱৰ্তী সংস্কৰণবোৰত অধিক শব্দসম্ভাৰ, এখন পূৰ্ণাং অফলাইন ডিজিটেল অভিধান, অসমৰ উল্লেখনীয় ঠাই-অনুষ্ঠান/বুৰঞ্জীমূলক কীৰ্তিচিহ্নসমূহৰ বিৱৰণ, বৈজ্ঞানিক নামৰ তালিকা আদিৰ পৰিকল্পনা কৰা হৈছে। আপুনিও এই প্ৰকল্পৰ অংশীদাৰ হ’ব পাৰে। এলাহ নকৰি জাহ্নৱীৰ নিম্নোলিখিত ৱেবছাইট বা ফে’চবুকৰ গোটৰ লগত যোগাযোগ কৰক আৰু প্ৰৱাহিত শব্দৰ এই অলকানন্দাত অৱগাহন কৰক।


ৱেবছাইট : www.jahnabi.org
ফে’চবুক গোট : https://www.facebook.com/groups/jahnabi.soft

জাহ্নৱীৰ আৰম্ভণি ৱিণ্ড'
জাহ্নৱীৰ প্ৰতীক

October 20, 2013 | By: গীতাৰ্থ বৰদলৈ

উত্তৰ-আধুনিক কবিতা ২


ডাফলী ভেদেঙী নেকেৰা আধাৰী
অপাঙ্গ শ্লীপদ পুচ্ছ,
লপলপি ভুচি লট্‌ঘট্‌ শুচি
পুঙ্গৱ ৰেতঃ তুচ্ছ।
সায়ং গোৰালি এনেগেন পৰালি
বনকা লুৰ্কি ঘোটক,
দাহিক পাশা কেটেহা হ্ৰেষা
ক্ষৌণী কুষাৰি জাতক!!!

(ফে'চবুকৰ "অসমীয়াত কথা-বতৰা" গোটৰ মন্তব্য-প্ৰতিমন্তব্য সহিতে পঢ়িবৰ বাবে
https://www.facebook.com/groups/axomiyakothabotora/permalink/606343959418104/?hc_location=ufi)